Tiến sĩ Nima Aghaeepour vô cùng vui mừng khi chào đón đứa con đầu lòng, một cô con gái tên Roya, có nghĩa là "giấc mơ" trong tiếng Ba Tư mẹ đẻ của ông. Nhưng trước ngày dự sinh, vợ của Aghaeepour được chẩn đoán mắc một biến chứng nghiêm trọng, cuối cùng phải phẫu thuật khẩn cấp.
Cuối cùng, cả mẹ và con đều ổn. Nhưng Aghaeepour vẫn tò mò. Liệu kết cục này có thể tránh được không?
Chuyển sang AI để tìm câu trả lời
Những câu hỏi kiểu này thường không có câu trả lời. Tuy nhiên, với Aghaeepour, việc tìm ra câu trả lời lại khá dễ dàng. Đó là bởi vì Aghaeepour là công ty hàng đầu thế giới trong việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để dự đoán rủi ro cho phụ nữ mang thai và trẻ sơ sinh.
Dựa trên phân tích hàng trăm nghìn hồ sơ bệnh án điện tử ẩn danh, AI của Aghaeepour đã ngay lập tức tìm ra câu trả lời: AI có thể chẩn đoán tình trạng của vợ ông chỉ trong vòng tám giờ sau khi nhập viện. Đội ngũ y tế phải mất bốn ngày.
Aghaeepour cho biết: “Ngay cả ở một tổ chức hàng đầu như Stanford, AI vẫn có thể nhìn thấy những điều mà bác sĩ không thể nhìn thấy”.
Tận dụng sức mạnh của công nghệ mới nổi này, Aghaeepour đang dẫn đầu nỗ lực đưa AI vào bệnh viện. Ông cho biết AI có thể đóng vai trò là cố vấn đáng tin cậy cho các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc, giúp họ triển khai các liệu pháp phòng ngừa trước khi triệu chứng xuất hiện hoặc lựa chọn phác đồ điều trị tốt nhất dựa trên hàng ngàn thành công trong quá khứ.
“Trí tuệ nhân tạo không chỉ giới hạn ở việc bắt chước con người—nó có thể hiểu được những hạn chế của trí thông minh con người và bổ sung cho nó,” Aghaeepour nói. “Bằng cách áp dụng AI, chúng tôi có thể nâng cao khả năng của bác sĩ trong việc đưa ra quyết định chính xác và đưa ra phương pháp điều trị đúng lúc.”
Sinh ra trong một gia đình kỹ sư ở Iran, Aghaeepour bắt đầu viết code từ năm 5 tuổi. Dự án nghiên cứu đầu tiên của anh là ứng dụng máy học để huấn luyện cầu thủ bóng đá robot, với mục tiêu đánh bại đội bóng con người.
Mong muốn tạo ra sự khác biệt sâu sắc hơn trên thế giới, ông chuyển hướng sang y học và đến Đại học Stanford, nơi ông hiện là phó giáo sư gây mê, y học tiền phẫu và giảm đau, và nhi khoa. Sau thời gian nghiên cứu về ung thư và HIV, Aghaeepour đã tìm thấy tiếng gọi của mình trong việc ứng dụng AI để hiểu rõ các biến chứng mà các bà mẹ và trẻ sơ sinh phải đối mặt.
“Tôi thấy việc tập trung vào giai đoạn đầu đời, khi bạn có thể tạo ra tác động lớn nhất, là rất hấp dẫn”, ông nói. “Những can thiệp trong vài tuần đầu đời có thể kéo dài thêm tới 90 năm cho một người. Điều này hoàn toàn trái ngược với việc chăm sóc cuối đời, nơi giá trị chúng ta có thể tạo ra chỉ mang tính gia tăng.”
Aghaeepour và nhóm của ông đã có những khám phá chưa từng có. Thông qua phân tích chuyên sâu các mẫu sinh học, họ đã xác định được các dấu ấn sinh học trong máu và nước tiểu của phụ nữ mang thai, có thể dự đoán tiền sản giật - tình trạng huyết áp cao nguy hiểm có thể gây đột quỵ hoặc thậm chí tử vong - nhiều tháng trước khi các triệu chứng xuất hiện. Trong tiêu chuẩn chăm sóc hiện tại, việc điều trị thường bắt đầu sau khi các triệu chứng xuất hiện, thường là quá muộn để ngăn ngừa các tác động đến sức khỏe.
Gần đây hơn, bằng cách xem xét hồ sơ sức khỏe điện tử của các bà mẹ và trẻ sơ sinh bằng thuật toán học máy, nhóm của ông phát hiện ra rằng họ có thể xác định, ngay cả trước khi sinh, trẻ sơ sinh nào có khả năng gặp vấn đề sức khỏe về phổi, não, thị lực, thính giác và các bộ phận khác trên cơ thể.
Aghaeepour cho biết: “Với kiến thức này, các nhóm chăm sóc có thể có cơ hội thực hiện các biện pháp can thiệp phù hợp để ngăn ngừa những căn bệnh khủng khiếp này xảy ra thay vì chỉ phản ứng với chúng”.
Các biện pháp can thiệp dựa trên AI hiện đang được sử dụng tại khoa chăm sóc tích cực sơ sinh (NICU) tại Bệnh viện nhi Lucile Packard Stanford và đạt được thành công lớn.
Đưa công nghệ vào thử nghiệm
Một sáng kiến như vậy sử dụng AI để tạo ra các chất bổ sung dinh dưỡng cho trẻ sơ sinh NICU. Bằng cách phân tích thông tin quan trọng của trẻ, AI có thể tự động tạo ra một sản phẩm tùy chỉnh với hàm lượng natri, kali, canxi và các chất dinh dưỡng khác phù hợp. Nhờ đó, bác sĩ tiết kiệm thời gian tính toán phức tạp và loại bỏ khả năng mắc phải những sai sót thường gặp gây hậu quả nghiêm trọng cho trẻ.
Tiến sĩ, bác sĩ Lance Prince, trưởng khoa Y học sơ sinh và phát triển, nhận thấy giá trị to lớn trong việc hợp tác với Aghaeepour để phân tích và xử lý dữ liệu về bệnh nhân NICU mà nếu không thì dữ liệu này sẽ biến mất.
“Ẩn chứa trong hàng tỷ điểm dữ liệu đó là những manh mối về cách chăm sóc trẻ em tốt hơn,” Prince nói. “Thông tin đó nằm sẵn trong đó; chúng ta chỉ cần tìm ra cách sử dụng nó. Và đó chính là điều mà Nima và nhóm của anh ấy làm được.”
Nhưng những đổi mới này chỉ mới là bước khởi đầu, Aghaeepour nói. Cuối cùng, ông hình dung ra một hệ thống y tế trong đó AI kết nối liền mạch hồ sơ bệnh án của cha mẹ với hồ sơ bệnh án của con cái, dự đoán nguy cơ bệnh tật qua nhiều thế hệ—đồng thời tính đến dữ liệu được lấy từ hồ sơ bệnh án của bất kỳ ai có đặc điểm sinh học tương tự.
“Tôi không muốn bất kỳ khía cạnh nào của chăm sóc sức khỏe bị chi phối bởi truyền thống. Tôi muốn tất cả đều dựa trên dữ liệu khoa học thực tế được AI hướng dẫn, để ngay từ khi sinh ra, trẻ sơ sinh đã nhận được sự hỗ trợ cần thiết, được thiết kế riêng cho chúng,” Aghaeepour nói. “Điều này gần như là khoa học viễn tưởng đối với khoa học sơ sinh ngày nay.”
Ông nói rằng hoạt động từ thiện là yếu tố thiết yếu để đẩy nhanh tiến độ công việc này. "Xây dựng cơ sở hạ tầng này là một công việc khổng lồ", Aghaeepour nói. "Chúng ta cần sự hỗ trợ của những người có tầm nhìn xa, những người có thể nhìn thấy tiềm năng của sự đổi mới từ rất lâu trước khi nó trở thành phương thức làm việc tiêu chuẩn."
Nếu ước mơ của Aghaeepour trở thành hiện thực, thì đến khi “giấc mơ” của chính anh - con gái Roya - chào đời, AI sẽ là một thành viên thầm lặng của các đội ngũ chăm sóc sức khỏe trên toàn thế giới, chẩn đoán các vấn đề sức khỏe trước khi chúng bắt đầu và hướng dẫn các biện pháp can thiệp. Cho đến ngày đó, anh vẫn tiếp tục theo đuổi những phương pháp mới để ứng dụng công nghệ AI nhằm cải thiện cuộc sống.
“Tôi muốn góp phần đảm bảo rằng mọi em bé đều có thể phát huy hết tiềm năng của mình,” Aghaeepour nói. “Mỗi ngày, tôi đều thức dậy với niềm tin mãnh liệt rằng mình có vinh dự được có mặt tại khuôn viên tuyệt vời này, với khả năng giải quyết những vấn đề có tác động mạnh mẽ và tạo nên sự khác biệt thực sự.”
Bài viết này ban đầu xuất hiện trong Ấn bản mùa thu năm 2023 của Packard Children's News.
